Otomat Çelikleri
Otomat çelikler, yüksek kesme performansı ve işlenebilirliği sayesinde seri üretimde yaygın olarak kullanılan bir çelik türüdür. Bu çelikler, otomatik tornalama makineleri gibi yüksek hızlı işleme yapan makinelerde kullanılır.
Otomat çeliklerin özellikleri:
- Otomat çelikleri karbon oranı %0,07-0,60 arasında değişen ve kükürt oranı %0,15 ile % %0,40, fosfor oranı %0,07-0,10 arasında olan çeliklerdir.
- Kükürt ve fosforun diğer tüm kalitelerde azaltılmaya çalışmasına karşın, talaşlı işlem kabiliyetini artırmasından dolayı otomat çelikleri içine özellikle ilave edilir. İlave edilen bu elementler malzemede metalik kırılganlık sağlayarak, kısa kırılgan talaş oluşumunu sağlar. Bunun yanı sıra kükürt ve fosfor ilavesi yağlama etkisi yaparak, parça dayanımının artmasına, temiz yüzey elde edilmesine imkân tanır.
- İyi işlenebilirlik: Otomat çelikler, talaşsız ve talaşlı işleme yöntemleriyle kolayca işlenebilir.
- İyi kaynaklanabilirlik: Otomat çelikler, farklı çelik türleriyle kolayca kaynaklanabilir.
Otomat çeliklerin kullanım alanları:
- Otomat Çelikleri Kullanım Alanları: Otomotiv, beyaz eşya, makine sanayi ve talaşlı imalat sektörlerinde yoğun şekilde kullanılır.
- Otomatik tornalama işlemleri: Otomat çelikler, otomatik tornalama makineleri gibi yüksek hızlı işleme yapan makinelerde kullanılır.
Otomat çelik çeşitleri:
- Kurşunlu otomat çelikler: Kurşun içeren otomat çelikler, daha iyi işlenebilirlik sunar.
- Kurşunsuz otomat çelikler: Kurşun içermeyen otomat çelikler, çevre dostudur ve daha az toksiktir.
- Yüksek mukavemetli otomat çelikler: Daha yüksek mukavemete sahip otomat çelikler, daha zorlu uygulamalarda kullanılır.
Otomat çelik seçiminde dikkat edilmesi gerekenler:
- Kullanım amacı: Otomat çeliği seçerken, çeliğin kullanılacağı amaç göz önünde bulundurulmalıdır.
- Mekanik özellikler: Gerekli mukavemet, sertlik ve darbe dayanımı gibi mekanik özellikler dikkate alınmalıdır.
- İşlenebilirlik: Çeliğin işlenecek ekipman ve yöntemler için uygun işlenebilirliğe sahip olması önemlidir.
OTOMAT ÇELİKLERİ TEKNİK ÖZELLİKLER TABLOSU
| KİMYASAL KOMPOZİSYON (%) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kalite | Malzeme No. | C | Si max | MN | P max | S | Pb |
| 11SMn30 | 1.0715 | ≤0,14 | 0,05 | 0,90-1,30 | 0,11 | 0,27-0,33 | - |
| 11SMnPb30 | 1.0716 | ≤0,14 | 0,05 | 0,90-1,30 | 0,11 | 0,27-0,33 | 0,20-0,35 |
| 11SMn37 | 1.0717 | ≤0,14 | 0,05 | 1,00-1,50 | 0,11 | 0,32-0,40 | - |
| 11SMnPb37 | 1.0718 | ≤0,14 | 0,05 | 1,00-1,50 | 0,11 | 0,32-0,40 | 0,20-0,35 |
| 10S20 | 1.0721 | 0,07-0,13 | 0,40 | 0,07-1,10 | 0,06 | 0,18-0,25 | - |
| 10SPb20 | 1.0722 | 0,07-0,13 | 0,40 | 0,07-1,10 | 0,06 | 0,18-0,25 | 0,15-0,35 |
| 35S20 | 1.0726 | 0,32-0,39 | 0,40 | 0,07-1,10 | 0,06 | 0,15-0,25 | - |
| 35SPb20 | 1.0756 | 0,32-0,39 | 0,40 | 0,07-1,10 | 0,06 | 0,15-0,25 | 0,15-0,35 |
| 36SMn14 | 1.0764 | 0,32-0,39 | 0,40 | 1,30-1,70 | 0,06 | 0,10-0,18 | - |
| 36SMnPb14 | 1.0765 | 0,32-0,39 | 0,40 | 1,30-1,70 | 0,06 | 0,10-0,18 | 0,15-0,35 |
| 44SMn28 | 1.0762 | 0,40-0,48 | 0,40 | 1,30-1,70 | 0,06 | 0,24-0,33 | - |
| 44SMnPb28 | 1.0763 | 0,40-0,48 | 0,40 | 1,30-1,70 | 0,06 | 0,24-0,33 | 0,15-0,35 |
| 46S20 | 1.0727 | 0,42-0,50 | 0,40 | 0,07-1,10 | 0,06 | 0,15-0,25 | - |
| 46SPb20 | 1.0757 | 0,42-0,50 | 0,40 | 0,07-1,10 | 0,06 | 0,15-0,25 | 0,15-0,35 |
| KİMYASAL KOMPOZİSYON (%) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kalite | Malzeme No. | C | Si max | MN | P max | S | Cr | Mo |
| ETG®88/100 | - | 0,42-0,48 | 0,10-0,30 | 1,35-1,65 | 0,04 | 0,24-0,33 | - | - |
| HSX®110 | - | 0,39 | 0,75 | 1,40 | - | 0,035 | - | - |
| HSX®130 | - | 0,18 | 1,20 | 1,60 | - | 0,15 | 1,20 | 1,30 |
| HSX®Z12 | - | 0,18 | 1,20 | 1,60 | - | - | 1,20 | 1,30 |
OTOMAT ÇELİKLERİ / FREE CUTTING STEELS
| Karşılaştırma Tablosu / Table of Equivalent Grades | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kısa Gösterimi Designation |
Malzeme No. WNr. |
Almanya (DIN) Germany |
Amerika (SAE) USA |
İtalya (UNI) Italy |
İngiltere (BS) Great Britain |
Fransa (Afnor) France |
Japonya (JIS) Japan |
| Karşılaştırma Tablosu / Table of Equivalent Grades | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 11SMn30 | 1.0715 | 11SMn30 (9 SMn 28) | 1214 | 11SMn30(CF 9SMn28) | 11SMn30 (230M07) | 11SMn30 (S250) | SUM22 |
| 11SMnPb30 | 1.0718 | 11SMnPb30 (9SMnPb28) | 12L14 | 11SMnPb30 (CF9SMnPb28) | 11SMnPb30 (230M07Pb) | 11SMnPb30 (S250Pb) | SUM23 |
| 11SMn37 | 1.0736 | 11SMn37 (9SMn36) | - | 11SMn37 (CF9SMn36) | 11SMn37 (230M07) | 11SMn30 (S300) | SUM25 |
| 11SMnPb37 | 1.0737 | 11SMnPb37 (9SMnPb36) | 12L14 | 11SMnPb37 (CF9SMnPb36) | 11SMnPb37 | 11SMNpB37 (S300Pb) | SUM24 |
| 11SMnPbBiTe30 | 1.0720 | 9SMnPbTeBi28 | 12L14+Te+Bi | CF9SMnPbTeBi28 | - | S250Pb+Te+Bi | - |
| 11SMnPbTe30 | 1.0719 | 9SMnPbTe28 | 12L14+Te | CF9SMnPb28+Te | - | S250Pb+Te | - |
| Sementasyon İşlemi Uygulananlar / Free Cutting Steels For Case Hardening | |||||||
| 10S20 | 1.0721 | 10S20 | 1108 | 10S20 | 10S20 | 10S20 | 11L09 |
| 10S20 Pb | 1.0722 | 10SPb20 | 11L09 | 10SMnPb20 | 10SPb20 | 10SPb20 | 11L09 |
| Islah İşlemi Uygulananlar / Steels For Direct - Hardening | |||||||
| 35S20 | 1.0726 | 35S20 | 1140 | 35S20 | 35S20 | 35MF4 | - |
| 35S20 Pb | 1.0756 | 35S20 Pb | - | 35S20 Pb | 35S20 Pb | 35S20 Pb | - |
| 46S20 | 1.0727 | 46S20 | 1146 | 46S20 | 46S20 | 46S20 | - |
| 46S20 Pb | 1.0757 | 46S20 Pb | - | 46S20 Pb | 46S20 Pb | 46S20 Pb | - |
| 44SMnPb28 | 1.0763 | 44SMnPb28 | 11L44 | 44SMnPb28 | 44SMnPb28 | 44SMnPb28 | - |
| 36SMnPb14 | 1.0765 | 36SMnPb14 | 11L37 | 36SMnPb14 | 36SMnPb14 | 36SMnPb14 | - |