Sementasyon Çelikleri
Sementasyon çelikleri, yüzey sertliği ve aşınma dayanımı yüksek, çekirdekte ise daha yumuşak ve tok özelliklere sahip olması istenen, değişken ve darbeli zorlamalara dayanıklı parçaların imalatında kullanılan, düşük karbonlu, alaşımsız veya alaşımlı çeliklerdir.
Sementasyon Çeliklerinin Özellikleri:
- Yüksek Yüzey Sertliği: Sementasyon işlemi sayesinde yüzeylerinde yüksek bir sertlik elde edilir. Bu da aşınma, darbe ve yorulmaya karşı direnci artırır.
- Yüksek Aşınma Dayanımı: Yüzeydeki sertliklerinin yanı sıra, sementasyon çelikleri aşınmaya karşı da oldukça dayanıklıdır. Bu nedenle, makina parçaları, takım çeliği ve kalıplar gibi aşınmaya maruz kalan parçaların imalatında sıklıkla kullanılırlar.
- Yumuşak ve Tok Çekirdek: Sementasyon çelikleri, çekirdeklerinde daha yumuşak ve tok bir yapıya sahiptir. Bu sayede darbelere ve titreşimlere karşı daha dayanıklı olmalarını sağlar.
- Isıl İşlem Uygunluğu: Sementasyon çelikleri, sementasyon işleminin yanı sıra tavlama, normalleştirme ve sertleştirme gibi diğer ısıl işlemlere de uygundur.
Sementasyon Çeliklerinin Kullanım Alanları:
- Makina Parçaları: Dişliler, miller, piston pimleri, krank milleri, kamlar, makaralar, zincir dişlileri ve zincir baklaları gibi makina parçalarının imalatında kullanılırlar.
- Takım Çelikleri: Kesici takımlar, kalıplar, burgular, matkap uçları ve takım bıçakları gibi takım çeliği üretiminde kullanılırlar.
- Diğer: Tarım aletleri, silah parçaları, rulmanlar ve bilyeler gibi diğer birçok alanda da sementasyon çelikleri kullanılmaktadır.
Sementasyon Çeliklerinin Seçimi:
Sementasyon çeliği seçerken, kullanım amacı, istenen mekanik özellikler, işleme kolaylığı ve maliyet gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
Sementasyon Çeliklerinin Çeşitleri:
Sementasyon çelikleri, alaşım elementlerine ve karbon içeriklerine göre farklı alt gruplara ayrılır. En yaygın kullanılan sementasyon çelikleri şunlardır:
- Alaşımsız Sementasyon Çelikleri: Karbon içeriği %0.10 ile %0.30 arasında değişen, alaşımsız çelik grubudur. En ucuz ve en kolay işlenebilen sementasyon çelikleridir.
- Nikelli Sementasyon Çelikleri: Nikel içeren sementasyon çelikleridir. Alaşımsız sementasyon çeliklerine göre daha yüksek mukavemet ve tokluğa sahiptirler.
- Kromlu Sementasyon Çelikleri: Krom içeren sementasyon çelikleridir. Yüksek aşınma dayanımı ve ısıl kararlılık gerektiren uygulamalarda kullanılırlar.
- Molibdenli Sementasyon Çelikleri: Molibden içeren sementasyon çelikleridir. Yüksek sıcaklıklarda mukavemetlerini koruyan sementasyon çelikleridir.